Asset Publisher
Nadzór - Lasy Niepaństwowe
Podstawowym dokumentem regulującym zasady prowadzenia gospodarki leśnej przez właścicieli i zarządców lasów jest Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach /z późn. zm./.
Lasy niestanowiące własności Skarbu Państwa stanowią ok. 17% lasów w Polsce. Ponad 70% starostw powierza prowadzenie nadzoru nad gospodarką leśną w lasach prywatnych leśnikom z Lasów Państwowych.
W zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Chrzanów lasy prywatne stanowią ponad 14% powierzchni leśnej natomiast lasy stanowiące własność gmin ponad 3% powierzchni leśnej.
Na podstawie art. 5 ust. 3 ustawy o lasach z dnia 28 września 1991 r. / z późn. zm./. Starosta sprawujący nadzór nad gospodarką leśną prowadzoną w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa może powierzyć go na drodze porozumienia nadleśniczemu właściwego terenowo nadleśnictwa.
Nadleśnictwo Chrzanów prowadzi nadzór nad gospodarką leśną prowadzoną w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa na podstawie:
- Porozumienia z dnia 10 marca 2017 r. pomiędzy Starostą Powiatu Chrzanowskiego, a Nadleśniczym Nadleśnictwa Chrzanów.
- Porozumienia z dnia 18 stycznia 2021 r. pomiędzy Starostą Powiatu Oświęcimskiego, a Nadleśniczym Nadleśnictwa Chrzanów.
Nadzór nad gospodarką leśną prowadzoną w lasach nie stanowiących własności Skarbu Państwa, zlokalizowanych w granicach gmin:
Babice, Chrzanów, Libiąż, Trzebinia oraz Chełmek
bezpośrednio w terenie pełnią leśniczowie leśnictw:
Bukowno, Ciężkowice, Szczakowa, Płoki, Dulowa, Piła Kościelecka, Kroczymiech, Chełmek, Bobrek oraz Mętków.
Tereny objęte prowadzonym przez Nadleśnictwo Chrzanów nadzorem nad gospodarką leśną w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa
Właściciele lasów na podstawie art. 13 ust 1 ustawy o lasach są obowiązani do trwałego utrzymywania lasów i zapewnienia ciągłości ich użytkowania, a w szczególności do:
- zachowania w lasach roślinności leśnej (upraw leśnych) oraz naturalnych bagien i torfowisk;
- ponownego wprowadzania roślinności leśnej (upraw leśnych) w lasach w okresie do 5 lat od usunięcia drzewostanu;
- pielęgnowania i ochrony lasu, w tym również ochrony przeciwpożarowej;
- przebudowy drzewostanu, który nie zapewnia osiągnięcia celów gospodarki leśnej, zawartych w planie urządzenia lasu, uproszczonym planie urządzenia lasu lub decyzji starosty, o której mowa w art. 19 ust. 3 Ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach /z późn. zm./;
- racjonalnego użytkowania lasu w sposób trwale zapewniający optymalną realizację wszystkich jego funkcji przez:
- pozyskiwanie drewna w granicach nieprzekraczających możliwości produkcyjnych lasu,
- pozyskiwanie surowców i produktów ubocznego użytkowania lasu w sposób zapewniający możliwość ich biologicznego odtwarzania, a także ochronę runa leśnego.
Zgodnie z przepisami ustawy o lasach Lasy Państwowe zobowiązane są służyć radą i pomocą prywatnym właścicielom lasów w prowadzeniu gospodarki leśnej. Leśnicy w ramach tych działań:
- doradzają prywatnym właścicielom, jak prowadzić gospodarkę leśną;
- odpłatnie udostępniają sadzonki drzew i krzewów leśnych;
- wykonują na koszt nadleśnictw zabiegi zwalczające i ochronne w lasach prywatnych, jeśli wystąpią tam organizmy szkodliwe, zagrażające trwałości lasu;
- mogą organizować wykonanie zadań gospodarczych w lesie (w tym sprzedaż drewna), na podstawie umowy z właścicielem lasu; sporządzają wielkoobszarowe inwentaryzacje stanu lasów oraz prowadzą bank danych o lasach.
Procedura pozyskania drewna w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa:
1. Procedura postępowania przy wydawaniu świadectw legalności pozyskania drewna rozpoczyna się po przedłożeniu przez właściciela lasu Zgłoszenia wraz z oświadczeniem, że składający jest właścicielem lub współwłaścicielem wymienionej działki.
2. W przypadku współwłasności działki leśnej, na Zgłoszeniu musi być pisemna zgoda wszystkich współwłaścicieli wraz z aktualnymi adresami współwłaścicieli.
3. Przy składaniu Zgłoszenia, jeśli jest składane osobiście lub podczas spotkania na działce leśnej, leśniczy lub podleśniczy weryfikuje tożsamość wnioskodawcy z dowodem osobistym lub innym dokumentem ze zdjęciem.
4. Leśniczy lub podleśniczy w obecności właściciela lasu dokonuje oględzin działki leśnej i po stwierdzeniu, że UPUL oraz stan lasu pozwala na wycięcie określonej masy lub liczby drzew udziela instruktażu, w jaki sposób zabieg powinien być wykonany.
5. Po dokonaniu wycinki drzew, właściciel lasu kontaktuje się (telefonicznie lub osobiście) z leśniczym lub podleśniczym w celu dokonania legalizacji pozyskanego drewna.
6. Leśniczy lub podleśniczy dokonuje obmiaru pozyskanego drewna (dłużyce lub drewno ułożone w stosach) i nadaje cechę poprzez naniesienie znaku cechówką oraz nabija znacznik na drewno za pomocą numeratora.
7. Po wprowadzeniu danych do rejestratora leśniczy lub zastępujący go podleśniczy drukuje „Świadectwo legalności pozyskania drewna”, podpisuje je i bezpośrednio przekazuje wnioskodawcy.
WAŻNE:
1) Zadania gospodarcze ( w tym możliwość wycinki drzew) w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa określa zatwierdzony przez miejscowego starostę uproszczony plan urządzenia lasu lub decyzja wydana na podstawie inwentaryzacji stanu lasu.
2) Podejmowane w lesie czynności gospodarcze takie jak wycinka drzew powinny być uprzednio zgłoszone do właściwego leśniczego.
3) Pozyskane drewno wymaga legalizacji, która polega na nieodpłatnym wydaniu przez leśniczego świadectwa legalności pozyskania drewna oraz jego ocechowaniu.
Asset Publisher
Asset Publisher
Hodowla lasu
Hodowla lasu
Gospodarczy Drzewostan Nasienny Bk i Md (fot. Liliana Armatys)
Oznakowany modrzew w GDN (fot. Liliana Armatys)
Sosnowy Gospodarczy Drzewostan Nasienny (fot. Liliana Armatys)
Uprawa przy GDN sosny (fot. Liliana Armatys)
Monitoring zmian dotyczących pozyskania drewna, wybranych zadań z hodowli lasu: odnowień, zalesień, zabiegów pielęgnacyjnych i oceny upraw - ROK 2014
Do pobrania: Monitoring wybranych zadań hodowlanych za 2014 r.
To kluczowa nauka dla pracy leśników, na której rozwój składa się wiele innych dziedzin przyrodniczych rozpoczynając od klimatologii i gleboznawstwie, poprzez ekologię, botanikę na fizjologii roślin kończąc. Cytując za Małym Przewodnikiem Leśniczego (EKO-LAS, 2012) dla zrozumienia zasad hodowli lasu, trzeba przede wszystkim znać budowę oraz ważniejsze objawy życia drzew i krzewów leśnych, które jako drzewostany stanowią przedmiot gospodarki leśnej.
Jej podstawowym zadaniem jest zachowanie i wzbogacanie istniejących lasów (odnawianie, przebudowywanie) oraz zakładanie nowych (zalesianie), z respektowaniem warunków przyrodniczych i procesów naturalnych.
By móc wypełnić powierzone nam, leśnikom zadanie, korzystając z bogatego dorobku naukowego jak i posiadanej wiedzy oraz doświadczenia, wszędzie tam, gdzie las, nie powstał w sposób naturalny sadzony jest przez leśników. Sadzonki hoduje się w szkółkach leśnych, a założone z nich uprawy są poddawane zabiegom pielęgnacyjnym i ochronnym.
Ważnym krokiem w budowaniu przyszłych pokoleń jest źródło, pochodzenie nasion, z których wyhodowane zostaną sadzonki. Wszystkie nadleśnictwa w Polsce w tym także nasze posiada bazę nasienną czyli wybrane drzewostany i drzewa o najlepszej jakości, których nasiona lub części wykorzystywane są do produkcji sadzonek lub zakładania obiektów obiektów selekcji leśnej.
BAZA NASIENNA, bo od nasiona się zaczyna…
Wśród szerokiego wachlarza elementów składających się na bazę nasienną w Nadleśnictwie Chrzanów występują gospodarcze drzewostany nasienne (GDN), plantacje nasienne (PN), plantacyjną uprawę nasienną (PUN), uprawy pochodne (UP) oraz źródła nasion (ŹN).
GOSPODARCZE DRZEWOSTANY NASIENNE są to drzewostany wyróżniające się dobrą jakością hodowlaną, wysoką zdrowotnością, wyższą od przeciętnej w danym rejonie produkcyjnością. Wyboru drzewostanów gospodarczych nasiennych dokonuje się z pośród drzewostanów przeznaczonych do wyrębu. Pozyskanie nasion odbywa się ze ściętych drzew. Drzewostany te są głównym źródłem nasion, które wykorzystuje się do produkcji sadzonek na poczet hodowli drzewostanów gospodarczych (uprawy gospodarcze).
Nadleśnictwo Chrzanów posiada gospodarcze drzewostany nasienne: SOSNY ZWYCZAJNEJ, MODRZEWIA EUROPEJSKIEGO I BUKA ZWYCZAJNEGO. W terenie, drzewostany te są oznakowane opaskami w formie przerywanej linii koloru żółtego.
PLANTACJE NASIENNE zakłada się z wegetatywnego potomstwa drzew matecznych (doborowych) uzyskiwanego poprzez szczepienie bądź ukorzenianie pędów w odpowiedniej ilości i określonym rozmieszczeniu. Plantacje nasienne dostarczają nasion, które reprezentują genotypy (zespół cech dziedzicznych) drzew matecznych. Sadzonki wyhodowane z nasion pochodzących z plantacji nasiennych wykorzystywane są głównie do zakładania upraw pochodnych.
Na terenie Nadleśnictwa Chrzanów końcem lat 90-tych założono plantacje nasienne modrzewia europejskiego i buka zwyczajnego. W terenie obiekty te oznakowane są tablicami informacyjnymi i są ogrodzone.
Plantacja nasienna modrzewia europejskiego (Fot. Liliana Armatys)
PLANTACYJNE UPRAWY NASIENNE (rodowe) sadzi się z generatywnego potomstwa drzew matecznych uzyskiwanego z nasion. Cel i zadania jakie spełniają plantacyjne uprawy nasienne jest taki sam jak plantacji nasiennych z tym, że pula genetyczna potomstwa wyhodowanego z nasion pochodzących z tych obiektów jest znacznie bogatsza.
Nadleśnictwo Chrzanów posiada plantacyjną uprawę nasienną czereśni ptasiej. W terenie obiekt ten oznakowany jest tablicami informacyjnymi i jest ogrodzona.
UPRAWY POCHODNE to uprawy leśne do założenia których wykorzystano sadzonki wyhodowane z nasion pochodzących z wyłączonych drzewostanów nasiennych, plantacji nasiennych lub plantacyjnych upraw nasiennych. Wyrosłe z tych sadzonek drzewostany w przyszłości będą stanowiły wzbogaconą bazę nasienną. Na terenie naszego nadleśnictwa istnieją uprawy: modrzewia sudeckiego, sosny zwyczajnej i dęba szypułkowego. W roku bieżącym planowany jest także blok upraw pochodnych buka zwyczajnego.
ODNOWIENIA I ZALESIENIA, nowe pokolenie lasu.
Bardzo pożądane odnowienia naturalne w lasach zagospodarowanych nie przebiegają zazwyczaj żywiołowo, lecz są kierowane przez człowieka. Poprzedzone są zazwyczaj przygotowaniem gleby polegającym na jej spulchnieniu, tam gdzie spodziewany jest duży urodzaj nasion oraz rozluźnieniu drzew, tak by do dna lasu dochodziła odpowiednia ilość światła w przypadku drzewostanów złożonych z gatunków ciężkonasiennych.
Odnowienie naturalne sosny na przygotowanej uprzednio powierzchni (Fot. Ewelina Boruń)
Kiedy oczekiwanie na naturalny obsiew nie powiedzie się, leśnicy ograniczeni ustawowym okresem na ponowne wprowadzenie roślinności leśnej, w ciągu najbliższych pięciu po wycięciu drzew muszą zdążyć z jej odnowieniem, czyli przystępują do obsadzenia każdej powierzchni, z której uprzednio wycięto drzewa.
Zanim jednak roślinność leśna powróci, nieodzownym jest przygotowanie powierzchni, dlatego każdą powierzchnię zrębową należy oczyścić z pozostałych gałęzi poprzez ich rozdrobnienie, uregulować stosunki wodne jeżeli taka konieczność zachodzi oraz wykonać orkę, mieszając glebę mineralną z wierzchnią warstwą próchniczną. Tak przygotowana powierzchnia zrębowa pozostawiana jest na okres zimy, by spulchniona gleba osiadła i wchłonęła wilgoć z topniejącego śniegu. Starannie wykonana orka ułatwia późniejsze przyjęcie się sadzonek, a także ich dalszy wzrost.
Powierzchnia, na której rozdrobniono pozostałości po zakończonym zrębie (Fot. Przemysław Baran)
Wykonana jesienią specjalistyczna orka,
pozwoli glebie przywrócić jej właściwości (Fot. Przemysław Baran)
Sadzenie rozpoczyna się zwykle jak najwcześniej na wiosnę, po rozmarznięciu ziemi. Używane przez nas sadzonki muszą charakteryzować się najwyższą jakością, co bezpośrednio wpływa na kondycję przyszłej uprawy leśnej. Stosując sadzonki z zakrytym systemem korzeniowym, możemy to robić niemal przez cały rok. Nie mniej jednak wiele sadzonek gatunków domieszkowych pochodzi ze szkółek gruntowych.
Sadzenie można podzielić na odnowienia i zalesienia. Odnowienia polegają na wsadzeniu sadzonek drzew leśnych na zrębie lub gnieździe - gruncie po wyciętym lesie, natomiast zalesienia to sadzenie drzewek na gruntach innych niż leśne (rolne, nieużytki), poprzedzone jej badaniem oraz specjalistycznym przygotowaniem gleby.
Sadzenie wykonuje się głównie ręcznie. Zależnie od gatunku, wieku sadzonek, warunków siedliska i sposobu przygotowania gleby – stosuje się różne techniki sadzenia, np. sadzenie w szparę (inaczej: „pod kostur" – najmniejsze sadzonki), w jamkę i w dołki (największe i najstarsze sadzonki).
Odnowienia w Nadleśnictwie Chrzanów
obejmują rocznie około 140 ha.
Aktualnie istotną cześć zakładanych upraw stanowi przebudowa drzewostanów czyli ich wzbogacanie, poprzez wprowadzanie cennych gatunków liściastych, zwłaszcza dęba, buka i jodły. Atrakcyjność tych gatunków powoduje także nieodzowną konieczność ochrony przez zwierzyną poprzez grodzenia, zakładanie osłonek czy też smarowanie repelentem (środkiem odstraszającym).
Każda odnowiona lub zalesiona powierzchni podlega corocznej ocenie udatności. W uprawach, na których podczas oceny udatności stwierdzono liczne wypady wykonywane są POPRAWKI – których sposób wykonania jest analogiczny do sadzenia. Poprawki są wykonywane w następnym roku po założeniu uprawy i są powtarzane aż do osiągnięcia właściwego zadrzewienia i odpowiedniego składu gatunkowego.
PIELĘGNOWANIE LASU, opieka, zabiegi, cięcia…
Wieloetapowy proces dostosowany do fazy rozwojowej drzewostanu. W początkowej fazie zabiegi gospodarcze skoncentrowane są nad poprawą warunków wzrostu i rozwoju poprzez wykaszanie chwastów będących zagrożeniem dla młodych drzewek, które mogą zostać przez nie opanowane. W ramach pielęgnowania dna lasu Nadleśnictwo Chrzanów corocznie wykasza około 250 ha roślinności zielnej w uprawach leśnych. Równocześnie wykonuje się cięcia pielęgnacyjne, które także w zależności od wieku drzewostanu mają inny charakter i noszą inną nazwę CZYSZCZEŃ WCZESNYCH w okresie uprawy (do 10 lat), CZYSZCZEŃ PÓŹNYCH w okresie młodnika (do 20 roku życia), TRZEBIEŻY WCZESNYCH w okresie dojrzewania drzewostanu (21-40 lat) oraz TRZEBIEŻY PÓŹNYCH w okresie dojrzałości drzewostanu (41-60 lat).
Zakres zadań spełnianych przez cięcia pielęgnacyjne jest bardzo rozległy i obejmuje:
- regulowanie zagęszczenia i odpowiedniego rozmieszczenia drzew,
- popieranie drzew najbardziej wartościowych,
- wyprzedzanie procesu naturalnego obumierania drzew, poprzez wcześniejsze ich usuwanie,
- polepszanie stanu zdrowotnego i naturalnej (biologicznej) odporności lasu,
- przygotowanie drzewostanu do odnowienia, w sposób powodujący jak największy urodzaj nasion.
Szacunkowy areał poszczególnych prac z zakresu: czyszczeń wczesnych wykonywanych w nadleśnictwie to około 50 ha, czyszczeń późnych - 200 ha, trzebieży wczesnych - 200 ha, natomiast trzebieży późnych około - 350 ha.